ویژگی های کبوتران مناسب جفتگیری

ویژگی که باید در هنگام جفت کردن به آن توجه و رعایت کرد. اگر کبوتری در ۳ ویژگی اول خوب یا خیلی خوب یا عالی نبود، آن کبوتر مناسب اینکه کار را با اون ادامه داد، نیست.

۱ـ چشم بطور کلی

ـ توجه بیش از حدی به مسئله چشم برای جفت کردن شده ولی در عین حال نمیتوان آنرا کامل ندیده گرفت.

ـ فقط ویژگیهایی در نظر گرفته شود که هر بار که به اونها توجه شده، نتیجه مطلوب بوده است.

ـ چشم باید در ارتفاع بالا در سر قرار گرفته باشد. میتوان یک خط فرضی از وسط دو نوک کبوتر بطرف چشم بکشید و چشم باید بر روی این خط قرار بگیرد و اگر چشم بالاتر از این خط هم قرار بگیرد خیلی بهتر هم خواهد بود.

ـ چشمهای خوب در هر رنگی هست اما بیشتر آنها برآمدگیهای رنگی زیادی در قسمت عنبیه چشم دارند.

ـ چشمهای با مردمک گشاد و بزرگ مناسب نیستند.

ـ یک حلقه تطابق خوب بدور مردمک خیلی مهم است. اگر این حلقه کبوتران یک لاین باریک شود، نشانه این است که  کیفییت کبوتران این لاین رو به افت است.

ـ عکس العمل سریع چشم یک امتیاز مثبت است.

۲ـ گلوی کبوتر

۱۰۰% کبوتران مولد خوب از ویژگیهای گلو عالی برخوردار بوده اند.

ـ رنگ گلو نباید برنگ قرمز تیره باشد و یا نشانه های از بیماری تریکومنسیس در آن باشد.

ـ دهانه حنجره کبوتر باید بیضی شکل باشد و  کامل باز و گرد نباشد. این دهانه برای تامین اکسیژن اضافی در زمان نیاز برای کبوتر بکار میرود. اگر این دهانه از اول باز باشد، کبوتر در زمان نیاز منبعی برای تامین اکسیژن اضافی ندارد. در کبوتری که در مرحله تخم گذاریست این دهانه خودبخود بزرگ خواهد بود و آنهم بخاطر اینست که کبوتر در این زمان تحت فشار و استرس میباشد.

در قسمت عقب گلو دو لایه بنام پرده ها به طرف پایین آویزان میباشد و  در بهترین مولدها فاصله بین این پرده ها خیلی کم و بیشتر از اندازه یک تار مو نیست. در کبوتری که این فاصله زیاد و یا بصورت منحنی و کج باشد، برای اینکه چنین کبوتری به کبوتر مولد خوبی تبدیل شود، نیاز به کمک زیادی خواهد داشت.

ـ پشت پرده ها رگی وجود دارد که وظیفه انتقال اکسیژن به مغز را دارد و این رگ در کبوتران مولد خوب به آسانی قابل دیدن است. در بهترین کبوتران مولد این رگ بجای اینکه بصورت صاف و مستقیم به طرف بالا کشیده باشد، بصورت کج و منحنی و  یا پیچدارمی باشد، بدلیل اینکه در این حالت اکسیژن بیشتری به مغز منتقل میشود.

۳ـ شخصیت‌

برای سنجش اراده و جنگندگی یک کبوتر میتوان تستهای زیر را بر روی کبوتر انجام داد.

ـ اولین و مهمترین آنها اینست که وقتی که کبوتر را در دست میگیرید، کبوتر تلاش میکند که خود را آزاد کند.

ـ گرفتن نوک کبوتر، بدین صورت که کبوتر سعی میکند نوک خود را آزاد کند.

ـ قرار دادن یک انگشت زیر بال کبوتر و اگرلرزشی در بال کبوتر وقتی که در حالت باز و کشیده است احساس شود،  میتوان آنرا بعنوان یک ویژگی خوب به حساب آورد.

لازم نیست که حتما در تمام تستها نتیجه مثبت باشد، اما اگر در هیچکدام از آنها نتیجه خوب نبود، این کبوتر تنبل است و مناسب تولید نیست چونکه این ویژگی رو به نسل بعدی منتقل خواهد کرد.

۴ـ توازن و سبکی

برای تشخیص توازن و بالانس کبوتر میتوان کبوتر رو در دست گرفت و کبوتر نباید نه در قسمت جلو بدن و نه در قسمت عقب سنگین باشد، اگر کبوتر سبک و حالت شناور و یا به اصطلاح سبک مانند چوب پنبه باشه یک امتیاز میباشد. بعضی از کبوتران همیشه دارای این حالت هستند و بعضی زمانی که به آمادگی جسمی کامل میرسند به اینصورت هستند.

۵ـ استخوان بندی

استخوان بندی کبوتر مانند پایه و اساس خانه است و اگر پایه و اساس خانه و در این حالت استخوان بندی کبوتر محکم نباشد، هردو بی ارزش خواهند بود. ویژگیهای استخوان بندی محکم:

ـ استخوان سینه نباید خیلی باریک باشد.

ـ ۲ استخوان در قسمت مخرج کبوتر نباید خیلی نرم و انعطاف پذیر باشد، و ویژگی خوب و مطلوبی نیست اگر بتوان براحتی این استخوانها رو جلو عقب کرد. هرگز دو کبوتر که در این ویژگی خوب نیستند رو با هام جفت نکنید.

ـ زمانی که به پشت کبوتر فشار کمی با دست وارد کنید  نباید هیچ صدایی از کبوتر شنیده شود، اما اگر کبوتری در این قسمت ضعیف باشد، از کبوتر صدای خر خر مانندی خارج خواهد شد و این نشانه این است که این کبوتر از استخوان بندی محکمی برخوردار نیست.

ـ بال کبوتر باید کوتاه و یا متوسط باشد. بنظر من (نویسنده مقاله) ۳ پر پروازی آخر بال باید از  هم باز  باشند و نوک پرها خیلی تیز و یا خیلی گرد نباشند.

۶ـ کیفییت پرها

کبوترهای تمام نژادهای خوب و معروف  پرهای با کیفیت بسیار عالی دارند. عواملی که که در کیفیت پرها تاثیر دارند:

ـ مسائل بهداشتی در کبوترخانه.

ـ ترکیب غذایی و کیفیت دانه ها در بهتر و یا بدتر کردن کیفیت پر کبوتران تأثیر دارد.

ـ اشعه مستقیم آفتاب در مدت زمان طولانی باعث کاهش کیفیت و خرابی رنگ پرها میشود.

کبوتر برگشتی رامسر به آزادشهر

کبوتر برگشتی رامسر به آزاشهر متعلق آقای شیخ ویصی

.

.

کبوتر برگشتی رامسر آزادشهر

کبوتر برگشتی رامسر ـ آزادشهر متعل به آقای کمالی

.

.

کبوتر قهرمان بندرلنگه ـ آبادان

کبوتر قهرمان بندرلنگه به آبادان{ سال ۹۲ }

.

.

اولین ها در کبوتران

1_اولین کبوتر بازان کسانی بودند که در مسابقات المپیک از 776 قبل از میلاد تا 394 بعد از میلاد شرکت کردند.

2_اولین مسابقات دور پرواز کبوتر از کاخ کریستال در جنوب لندن در سال 1871 میلای شروع گردید. .

3_اولین مسابقه کبوتران در مسافتی بیش از صد مایل در سالهای 1818 میلادی در بلژیک انجام شد

کبوتر قهرمان رامسر ـ آزادشهر

کبوتر قهرمان رامسر ـ آزادشهر{ سال ۹۳ } متعلق به هادی قاضی

.

.

کبوتر قهرمان تهران ـ آزادشهر

کبوتر قهرمان تهران ـ آزادشهر. { سال 92 } متعلق به حسین جهان تیغ

.

.

کبوتران برگشتی از خمین به آبادان

کبوتران برگشتی من از خمین به آبادان

.

.

.

.

.

.

بیماری های مرتبط با کبوترها

بیماریهای مرتبط با کبوترها

سرماخوردگی:
علایم: پف کردن ، لرز ، عطسه ، نفسهای تند و گاهی نیز یک قطعه سفید و شفاف از بینی پرنده سرازیر می شود. این بیماری در بعضی از کبوترها با اسهال سفید نیز همراه است. این بیماری را نباید با آسم اشتباه کرد.
درمان : استفاده از غذاهای مقوی ، جلوگیری از کوران و تغییرات دما در محل نگهداری کبوتر بیمار.
یک قاشق مربا خوری از سولفات دومنیزی در نیم لیتر آب حل کرده و بجای آب تا مدت 24 ساعت به کبوتر بدهید.
یک قاشق چایخوری روغن اکالیپتوس در یک فنجان آب جوش ریخته در جلوی سوراخ قفس نگهدارید بطوری که پرنده از بخار متصاعد شده استنشاق نماید ولی این کار نباید زیاد باشد زیرا ممکن است موجب خفگی پرنده شود. پس از 24 ساعت آب اشامیدنی مسهل دار پرنده را بردارید و بجای آن آب آشامیدنی که در آن یک قرص 50 میلیگرمی ترامایسین حل شده ، بگذارید.

اسهال:

علایم: فضله آبکی ، کثیف بودن اطراف مخرج ، کم اشتهایی و بی تفاوتی نسبت به محیط اطراف.

علل بیماری: ترس و هیجان ، جریانات متغییر هوا ، تغییرات شدید دما ، خوراک فاسد.

همچنین مصرف غذاهای مانده و کثیف توسط پرنده می باشد مانند دانه های کپک زده و مانده. آب کثیف و سبزیهای ترشیده یا مرطوب.

برای درمان اسهال ما در اینجا از سه آنتی بیوتیک طبیعی(ماست و سیر) و شیمیایی(اکسی وت) استفاده می کنیم که هم کبوتر ضعیف نشود  وهم  درمانش با سرعت بیشتری انجام شود

1- قرص اکس وت روزی دو عدد صبح وشب بعد از وعده صبح کمی دان سبک فراموش نشود 

2- در آب کبوتران کمی ماست شیرین یک قاشق سرخالی پودر ors،پودر ویتامین  به مقدار یک گرم در لیتر بریزید بعد از دادن دان کبوتر درغروب آب را جلوی کبوتران بیمار قرار دهید.

3-سیر تازه را حبه کن به اندازه قرص روزی دو بار در دهانشان بینداز

 4- گندم را از زنجیره غذایی حذف کنید مقداری برنج به دان کبوتران اضافه کنید

 5- داخل گنجه را ضد عفونی کنید ( کاملا شست وشوی وگند زدایی کنید بهداشت روزانه فراموش نشود )

6- از دادن دان بر روی زمین خودداری کنید ، قبل از خوردن دان گل شور در اختیار کبوتر قرار دهید 

7-  از آوردن کبوتران بیمار به بیرون گنجه خودداری کنید از هوا کردن آبتنی دادن خودداری کنید

8- آب  راهم از جلوشون بر ندارید تا عفونت از طریق آب از بدنشون دفع بشود (فقط دو ساعت قبل ازدادن  وعده دان در غروب آب را بردارید)

9- در صورت بروز عوامل بیماری در کبوتر برای جلوگیری از همه گیرشدنش حتما از گله خارج شود.

10- سعی کنید گنجه روبه آفتاب باشد

اگر بعد از دو روز جواب گرفتید تا پنج روز ادامه بدهید ولاغیر خبرم کنید این دارو بیشتر از یک هفته نباید مصرف شود اثر مستقیم بر روی نطفه کبوتر دارد 

بیماری درد چشم:

این بیماری مسری می باشد و باید پرنده بیمار را از سایر پرندگان جدا کرد. چشم درد میتواند به علت سرماخوردگی و یا تماس چشم پرنده با چوب نشیمن کثیف یا چیزهای آلوده و یا به علت یک بی نظمی داخلی و وجود عفونت در خود چشم بوجود آمده باشد و نباید نسبت به آن بی اعتنا بود.

علایم: جراحات پلک ها ، خارج شدن مایع و قی از چشمها ، پلک های بهم چسبیده.

علل بیماری: جریان هوا ، اتاق پر دود ، میکروب

مداوای بیماری: استفاده از قطره های شستشو دهنده چشم مانند : آب بور ، محلول بابونه و پمادهای آنتی بیوتیک

روش دیگر اینکه چشم پرنده را با استید بوریکی که برای چشم انسان تهیه کرده اند بشویید سپس محلول 10% آرژیرول به داخل چشم بریزید این محلول باید تازه و مطمئن باشد . میتوان به جای آن نیز یک قطره روغن کرچک به چشم پرنده بریزید که جانشین خوبی برای آرژیرول می باشد.

روش دیگر : ابتدا چشم کبوتر را با یک قطعه پنبه استریل آغشته به اسید بوریک شست و شو داده سپس روغن پنسیلین مخصوص چشم را به چشم پرنده بمالید. این کار چند روز باید ادامه یابد.

بیماری خس خس سینه :

این بیماری به دو علت بوجود می آید: 1- تغییرات شدید و ناگهانی دما 2- تغذیه از دانه های کثیف و آلوده به گرد و فضولات خود یا کبوتر های دیگر.

علامت این بیماری تنفس با صدا و با منقار نیمه باز است . در عین حال نفس بریده بریده می باشد.

درمان: استفاده از شربتهای سینه و داروهای ضد سرفه و مخلوط کردن یک قاشق چایخوری الکل طبی رقیق با دو قطره گلیسیرین در آب آشامیدنی پرنده .

و یا حل کردن یک قرص قابل حل 50 میلیگرمی ترامایسین در یک فنجان آب و ریختن آن در جای آب پرنده است. این محلول برای برونشیت ، سرما خوردگی و اسهال پرنده نیز مفید است.

بیماری آسم:

علائم: این بیماری تمامی علایم بیماری سرماخوردگی را دارد به اضافه تنفس سخت با دهان باز .گاهی نیز تنفس پرنده همراه با صدا می باشد.

درمان: دو قطره ید خوراکی را در 28 گرم آب نوشیدنی حل کرده و روزی سه مرتبه از آن به پرنده داده شود. جای پرنده باید گرم باشد. میتوان کمی بخار اکالیپتوس نیز در محل اتاق پرنده استفاده نمود اما این بخار نباید زیاد باشد زیرا موجب خفگی پرنده خواهد شد. این درمان باید تا بهبودی کامل پرنده ادامه یابد . با افزایش آثار بهبودی باید درمان نیز با فاصله انجام شود. تغذیه پرنده نیز باید مقوی باشد.

گرفتگی مجرای تخم گذاری پرنده:

علایم: کبوتر ماده با پرهای پف کرده بی تحرک می ماند و معمولا پس از چند ساعت تلف خواهد شد.

علل : احتمالا پرنده قادر به دفع تخم آماده از مخرج نمی باشد. ماده های جوان اغلب دچار این ناراحتی می شوند. در بعضی مواقع نیز پوسته تخم تشکسل نشده و موجب این عارضه می شود.

مداوای بیماری: مالیدن یک قطره خوراکی مایع در داخل و اطراف مخرج و گرم نگهداشتن پرنده. ماساژ نرم و با احتیاط اطراف مخرج. 

توجه: هیچگاه نباید پوسته تخم را به طرف داخل بدن پرنده فشار داد.

 غده یا ورم جلدی(طعمه) :

ورم زیر جلدی در کبوتر به علت مسدود شدن یکی از روزنه های ترشحات طبیعی بدن اتفاق می افتد. این روزنه ها که کارشان بیرون دادن بعضی از ترشحات طبیعی و داخلی بدن پرنده است گاهی بسته شده و ترشحاتراهی به بیرون نخواهند یافت در نتیجه در زیر پوست پرنده جمع شده و بتدریج تراکم این ماده زیاد شده و تشکیل توموری را در بدن کبوتر میدهد.

درمان: همین که تومور کاملا رشد کرده و بزرگ شد و پوست روی آن کشیده و نازک گردید موقع آن رسیده که آنرا از زیر پوست درآورند. پوست نازک شده را با یک تیغ تیز و استریل شده بشکافید و ماده پنیری شکل داخل آن را بیرون بیاورید . سپس به سر یک چوب خلال دندان پنبه استریلی بپیچید و زخم ایجاد شده را با آب استریل با دقت بشویید. بعد از آن پرنده را در قفس و مکانی راحت و بی سر و صدا قرار دهید و اطراف قفس را با پارچه ای بپوشانید تا از جست و خیز و فعالیتهای اضافی پرنده جلوگیری شود

عفونت روده:

علایم : پاشیده شدن فضله به بیرون در حالیکه به رنگ سبز می باشد .

مداوای بیماری: گرما ی محیط نگهداری پرنده بیمار بین 30 تا 32 درجه باشد. تاباندن نور مادون قرمز ، استفاده از چای معمولی ، ذغال پرنده . در صورت وجود زخم های ویروسی ، استفاده از انتی بیوتیک ها یا سولفونامید مؤثر است.

یبوست:

علایم : در این بیماری پرنده با پرهای پف کرده به گونه ای بی تفاوت در قفس می نشیند و سعی در دفع فضله می کند بدون آن که نتیجه ای بگیرد. پرنده رفتاری شبیه به بیماری گرفتگی مجرای تخم گذاری از خود نشان می دهد. از دیگر علائم میتوان به کمی اشتها ، سستی و بیحالی و دفع فضولات با زحمت زیاد همراه با تکان دادن خود و وجود رنگ سیاه در فضولات پرنده و خشک بودن آن اشاره کرد.

علل بیماری: مصرف خوراک مانده و تغذیه از اشیاء غیر مجاز

مداوای بیماری : مالیدن روغن خوراکی مایع به مخرج پرنده . چکاندن یک قطره روغن کرچک یا روغن پارافین مایع در منقار پرنده .

بیماری تورم عفونی پیش معده ( infections proventriculitis )

این بیماری در اثر باکتری درشتی به نام مگا باکتر که به خانواده لاکتو باسیلاسه تعلق دارد بوجود می آید و در کبوتر - فینچ - مرغ عشق و برخی طوطی های کوچک دیده شده است . بیشتر مواقع این باکتری در طول دوران تولید مثل و پرورش جوجه ها مسئله ساز می شود ولی تقریبا همیشه با یک عامل مستعد کننده مثل تراکم زیاد یا سوء تغذیه همراه است . تنها نشانه بیماری از دست دادن تدریجی و بسیار آهسته وزن بدن است بطوری که طی مدت دوازده تا هجده ماه پرنده را از پا در می آورد عامل بیماری از طریق فضولات در محیط پخش می شود و از راه خوراکی سایرپرنده ها را مبتلا می کند . در کالبد گشایی زخم یا تورم پیش معده در ناحیه اتصال آن با سنگدان قابل مشاهده است که می تواند همراه یا بدون خونریزی باشد.

پرها و اختلالات آن:

پرریزی :  پرریزی عملی فیزیولوژیک و طبیعی است که در طی آن کبوتر سالی یکبار در پایان تابستان ویا بهار اقدام به تعویض پرهای خود(بطور ژنتیکی) می نماید.در کبوترهای مسابقه ای پرریزی در حدود دو هفته و نیم طول می کشد.پرهای شکسته فقط در هنگام پرریزی تغییر می یابند.

عوامل موثر بر پرریزی: تا کنون عوامل کنترل کننده پرریزی و روش کار آنها کاملا مشخص نشده است.فقط این امر مشخص است که پرریزی و در آمدن پر ها توسط هورمونهای تیروئیدی کنترل می شوند.  عوامل خارجی موثر بر پرریزی عبارتند از: کمبود مواد غذایی-کمبود آب-افزایش شدید و طولانی دمای محیط-زخمها و همچنین بیماریها.میزان تابش نور طبیعی یا مصنوعی و مدت تابش آن تاثیر مستقیم بر پرریزی دارد.  مشکلات و اختلالات پرها :  ۱ - در هنگام رشد پرها کوچک و سخت بوده و رگهای خونی فراوان دارند در نتیجه به آسانی می شکنند.علت این حالت کمبود مواد غذایی است.  ۲-گاهی اوفات در پرها شکافهایی دیده می شودکه باعث می گردد پر به آسانی بشکند.این عارضه در اثر آلودگی پرها به شپش-جرب و یا کنه اتفاق می افتد و باید درمان گردد.  ۳- کبوترهای سالم یک ماده چرب ترشح می کنندکه از خیس شدن پرها جلوگیری کرده و آنها را جهت پرواز نرم می کند.بیماری و عدم رعایت بهداشت ترشح این ماده را تحت تاثیر قرار می دهد و در نتیجه پرها آسیب می بینند و پرواز پرنده را مشکل می سازند.  ۴- سو تغذیه باعث غیر طبیعی شدن پرها و یا تغییر غیرطبیعی رنگ آنها می گردد.

نگاهی‌ جدید به همخون جفت کردن

 نگاهی‌ جدید به همخون جفت کردن

در نظر داشته باشیم که یک کبوتر هزاران ویژگی دارد که به هزاران ژن مرتبط است. یک پرورش دهنده حداکثر روی دو ژن کار می کند. یعنی به طور مثال ژن استقامت پرواز و ژن سو یا غریزه بازگشت به خانه، و می خواهد این دو ویژگی را "ارتقا" دهد. شاید ضمن این کار ژن معیوب دیگری هم تقویت شود ولی برای پرورش دهنده که معمولا مسابقه دهنده و گروبند هست آن ویژگی ها در درجات پایینتری از اهمیت قرار دارد. ممکن است کبوترداری بگوید من کبوتر 14-15ساعت پرش نمی خواهم همه اش دردسر است. همان 7-8 ساعت بس است و از این به بعد هدفگذاری ام در جوجه کشی رنگ خاص و زیبایی یا استیل خوب یا بنیه و سلامتی کبوترانم است، من کبوتر همه بعدی می خواهم (کبوتر شش دانگ). اما یک گروبند حرفه ای، کبوتر یک بعدی می خواهد فقط ساعت پرش. هر چه بالاتر بهتر. سو و بنیه اهمیت متوسط  دارند. رنگ اصلا اهمیت ندارد. فرد اولی از همخونی متنفر است (به خاطر معایبش) و دومی عاشق نتایج غیرمنتظره همخونی است و لحظه شماری می کند جوجه عالی اش زودتر بزرگ شود تا قدم بعدی همخونی را بردارد. چون از این روش خیلی ها در دنیا نتیجه گرفته اند. اصلا می دانید همین انگلیس تیپلرها که جوجه هایشان 18 ساعت می پرند و بالغ ها بالای 20 ساعت پرواز می کنند چگونه به وجود آمده اند؟ به طور طبیعی که هیچوقت همچین اتفاقی نمی افتد. اینها از اجداد پاکستانی شان طی یک پروسه 60-70 ساله به وجود آمده اند. کتابی هست به نام The time-flying tippler pigeon sport از آقای John Curley امریکایی که سال 1961 چاپ شده. 50 سال پیش. این کتاب را از اینترنت دانلود کنید. آخر کتاب 15-16عکس از کبوتران تیپلر (تیپلر 50-60 سال پیش) هست. ببینید چقدر شبیه به کبوتران خودمانند. اصلا شاید هم جد و آباد تیپلرها مال ایران باشد که دیگران افتخارش را برده اند. پس ما باید جایگاه همخونی را بدانیم. نتایج مورد انتظار را بدانیم. هدف را هم بدانیم. سیستمهای تکثیر و جوجه کشی را هم بدانیم  (4 سیستم دارد که 2 تای آن بر مبنای همخونی است) این می شود پلان و طرح و نقشه کار. مواد و مصالح اولیه هم که حداقل یک جفت کبوتر باکیفیت است هم باید داشته باشیم و نه هر کبوتری که خوب می پرد. قبل از شروع به کار هم تعریفی از کبوتر هدف داشته باشیم (که متاسفانه هنوز هیچ استاندارد و شناسنامه ای برای نژادهای برتر ایرانی نداریم). این را هم بگویم که موفقیت در همخون جوجه کشیدن بستگی دارد به 1- کیفیت جفت اولیه 2- مهارت پرورش دهنده در برنامه ریزی و اجرا 3- روش جفت انداختن و دفعات آن. بعضی زمانها باید کبوتران را جوری جفت انداخت که به طرف پراکندگی ژنی برد (با همخونی) و بعضی مواقع باید آنها را تثبیت و کبوتران را یکنواخت کرد که این کارهم با سیستم دیگری از همخونی انجام می شود.

الان چندین پرورش دهنده تیپلر در دنیا هستند که هر کدام سویی مختص به خود را به وجود آورده اند و نگهداری می کنند. روش آنها به جوجه کشی انتخابی معروف است (همان همخون جفت کردن خودمان). الان هم سرشان را بالا می گیرند که رکورد داران دنیای کبوترند و به کبوتری به جز تیپلر نگاه نمی کنند. ولی من و شمایی که می دانیم کبوتر ایرانی چیست و چه دلربایی ها که ندارد نمیتوانیم با هم دو کلمه اختلاط کنیم. همه اش بحث و جدل ، یا لاف و بلوف که کبوتران من چنین اند و چنانند، یا مسائل حاشیه ای دیگر و همه تیریپ برتری جویی و ... میان. بهترین کبوترمون 8-9ساعت یا حداکثر 10ساعت می پره و 14-15 ساعت برامون افسانه شده. این یعنی عصر حجر، یعنی دوران حاکمیت کلیسا (بر علم و ...)، یعنی دوران پسرفت یا اگر نگوییم پسرفت بگوییم درجا زدن و از دست دادن فرصت. من اعتقادم اینه که کبوتر ایرانی هم می تونه به پای تیپلر برسه و خیلی هم سرتر از تیپلره. حالا یه بومی ساعتش شده 9:29 همه یا جبهه می گیرن، یا میگن تقلبیه یا .... در صورتی که اصلا ساعت عجیب و غریبی نیست که بعضیا میگن ما به کبوتربازی خودمون شک کردیم. بله باید هم شک کنید به علم کبوتربازی خودتان، چون این موفقیت چندان بزرگی هم نیست و بالاتر از اینها هم امکانپذیره. ما خیلی سنتی فکر می کنیم و خیلی سنتی و کورکورانه عمل (تقلید) می کنیم. گیله مرد عزیز حرف جالبی زد و گفت اصلا چرا کبوتر باید 11 ماه زندانی باشد؟ و یک سری سوالات روشنفکرانه دیگر که حالا نمی گویم درست است یا غلط و فلسفه اش این است یا آن است، بلکه می خواهم بگویم ابداع و نوآوری و اختراع همین طوری شکل می گیرد. ابتدا طرف به وضعیت موجود شک می کند. ایده ای نو به ذهنش می رسد که دیگران آن را محکوم می کنند یا خط قرمز می دانند. آنرا می آزماید و ناگهان نتایج موفقیت آمیز و .... تاریخ پر بوده از این موضوعات. مثال دیگرش منطق فازی است که آقای پروفسور لطفی زاده که استاد دانشگاه های امریکاست 40-50 سال پیش آنرا مطرح کرد و همه اساتید امریکایی محکومش کردند و حتی مقالاتش را چاپ نمی کردند. اما در عوض شرقی ها آن را پیگیری کردند و ناگهان در سالهای 1990-1994 سیلی از لوازم خانگی فازی (هوشمند) ژاپنی به بازار آمد و دیگر به همه ثابت شد که منطق فازی صحیح است و همه مجبور به پذیرش شدند.

مطلب دوم اینکه قرار نیست تمام جفتها را همخون تن کنیم که علاوه بر مشکلات اجرایی بسیار، جواب معکوس می دهد و ما را مایوس می نماید. پس کدوم کبوترها را همخون کنیم؟ بعضی وقتها بین صدها یا هزارها کبوتر مسابقه ای، می بینیم یک یا چند تا از آنها خیلی استثنایی می پرند و بسیار سرتر از پدر و مادر خودشان هستند. دلیل آن چیزی نیست جز جهش ژنی یا Mutation. شاید تا به حال مواردی از جهش ژنی دیده باشید مثلا خود من جوجه ای داشتم که پدر و مادرش کله دم سبز پرشی هر دو بدون کاکل بودند اما یک جوجه دادند که پرهای فرق سرش خیلی خوشگل به 2 طرف سرش رفته بود مثل "مدل موی فرق سر"! متاسفانه جوجه زنده نماند و در 15 روزگی در اثر سرمای شدید شبانه تلف شد و شاید دیگر هیچوقت همچین چیزی تکرار نشود.

بحث کجا بود؟ آها، جهش ژن پرش. خب این کبوتر پرش استثنا همه میادین مسابقات را فتح می کند اما با هر ماده ای تن می کنیم جوجه ای در حد خودش نمی دهد و جوجه هایش افت می کنند. چرا؟ چون ماده هایش در حد خودش نیستند. اینجاست که برای تثبیت یک ژن خوب که اتفاقی پدید آمده باید از همخون جفت کردن استفاده کرد. چگونه؟ نر را به چند ماده می زنند و از بین جوجه های ماده اش بهترین آنها را برای جفت انداختن با پدرش کاندیدا می کنند. بعد نوبت به نوه هایش می رسد. نر اولیه را به نوه اش می زنند. بعد به نبیره اش و ...

ضمن پیشروی در این کار مرتبا جوجه های حاصل به مشخصات ژنی نر اصلی بیشتر نزدیک می شوند. به این کار می گویند Line-breeding جفت انداختن خطی.

مطلب دیگر اینکه همخون جفت کردن شگردهای مختلف دارد و حادترین آنها جفت کردن دو جوجه کِر هم (برادر و خواهر در یک نسل) است که به آن همخونی نزدیک می گویند و حرفه ای های دنیا هم زیاد به این روش تمایل ندارند و مشکوک است. گاهی نیز برادر و خواهر را از 2 نسل مختلف به هم می زنند (همخونی دور). اما بسته به هدفی که ما داریم و کبوتر هدفی که در ذهن ساخته ایم از تکنیکهای همخونی استفاده می کنیم و همین جوری نیست که برویم هر کبوتری را با بچه اش یا اقوامش جفت دهیم. کلی چارت و جدول و نمودار دارد که مثل یک شابلون ادامه کار را نشان می دهد.

خب اگر ما چند نر و ماده خوب داشته باشیم و مرتبا آنها را با هم تن کنیم و همخون نباشند چه اشکالی دارد؟ اشکالی ندارد ولی با این کار داریم به تدریج کبوترانمان را یکدست و یکنواخت می کنیم. یعنی اگر ژنهای عالی در یک کبوتر داریم با جفت انداختن با کبوتری دیگر که آن ژنها را به آن کیفیت ندارد داریم ژنهای عالی را به هدر می دهیم و آنها را ضعیفتر می کنیم.  اگر هم ناگهان از بیرون کبوتر جدید وارد چرخه تولید مثل کنیم داریم ژنهای جدید به مجموعه اضافه می کنیم و سر از راهی دیگر درمی آوریم. اما اگر میخواهید شگفتی ببینید همخون جفت کنید. ممکن است بارها جوجه ای بگیرید که یک ساعت هم نپرد یا علیل باشد یا به مشکلات دیگر دچار باشد. ممکن هم هست یک بار جوجه استثنایی بدهد که همه هدف همخونی همان یک جوجه عالی است که ژن پرش آن تقویت شده. همه جوجه های بدردنخور حذف می شوند و کار با همان جوجه استثنایی ادامه می یابد. پس کاری وقتگیر و بلندمدت است که باید صبر و حوصله داشت.

مثال دیگری می زنم از دنیای سگها: دوبرمن را همه می شناسید چه سگ قلدر و کلانتری است. رنگ آن معمولا سیاه است با لکه های قهوه ای. یکبار در سال 1976 در اثر جهش ژنی، یک سگ دوبرمن ماده متولد شد که سفیدرنگ بود. حالا ما بودیم چه کارش می کردیم؟ با بهترین نر دوبرمن سیاه تن می کردیم و دوبرمنهای سیاه و سفید (ابلق) خوبی می گرفتیم ...(خنده دار می شد ها......حتما با چند نسل ادامه کار تبدیل می شدند به دوبرمن های ابلق تیکه پاره ....(مزاح)). اما آنها چه کار کردند؟ همین روش Line-breeding را در پیش گرفتند و الان ژن دوبرمن سفید تثبیت شده است. بروید دوبرمن سفید را از اینترنت سرچ کنید در ویکیپدیا درباره اش چی نوشته.

همخون جفت انداختن باعث آشکار شدن ژنهای نهفته در شرایط هموزایگوس می شود. چون ژنهای مخفی ممکن است مطلوب یا نامطلوب باشند بنابراین نتایج همخونی به طور قابل ملاحظه ای متغیر می شود. پس این روش همخونی نیست که اشکالزاست بلکه ژنهای مخفی نامطلوبند که مشکلات را به وجود می آورند.

نتایج بدست آمده از این روش بستگی دارد به ژنهای مخفی ای که جفت اولیه داشته اند و همخون جفت انداختن به خودی خود اثرات بد ندارد. این را دکتر Helen Dean King از انستیتو Wistar فیلادلفیا ثابت نمود. او تعدادی موش صحرایی را به صورت برادر به خواهر جفت انداخت و این کار را برای بیش از صد نسل ادامه داد. او در حین مشاهدات خود مرتبا و به دقت موشهای بزرگتر و بهتر را انتخاب می کرد. در پایان او موشهایی بدست آورد که بزرگتر بودند و بیشتر عمر می کردند و زادوولد بیشتری هم داشتند. علت این نتایج خوب این بود که وی تمام حیوانات نامطلوب را حذف می نمود و بهترین آنها را برای تولیدمثل انتخاب می کرد. الان در دنیا به این موشها می گویند موشهای Wistar و یک گونه جدید شناخته می شوند. بله خانم دکتر کینگ یک سو از موشها ساخت که الان بیشتر آزمایشگاه های ژنتیک دنیا با آنها سروکار دارند اما ما با این همه ادعای کبوتربازی هنوز نمی توانیم "کبوتری بسازیم که در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد".

خلاصه بگویم: مخالف تن کردن، گله کبوتران را به سوی یکدستی می برد (نه ارتقای ساعت پرواز) و همخون تن کردن واریانس و پراکندگی و دور شدن و تغییر ایجاد می کند و شگفتی می آفریند. هر کدام جایگاه خودشان را دارند و کاربردشان متفاوت است.

به امید روزی که اهالی این رشته به دیگران بیشتر احترام بگذارند و دوستی هایشان عمیقتر شود و از موفقیت دیگران خوشحال شوند و تجربیات و اطلاعات خود را ناگفته نگذارند و تجربیات ارزشمندشان به علم روز هم مجهز شود و کبوترهایشان سال به سال بیشتر بپرند و موجبات مسرت و شادی دل همه عاشقان کبوتر را فراهم کند... www.Roshanai.ir